Οι δημοσκόποι του Διαβόλου

audio

Οι δημοσκοπήσεις είναι ένα πάρα πολύ χρήσιμο εργαλείο όταν είναι σωστές. Αυτές τις δημοσκοπήσεις που κυκλοφορούν τις αμφισβητούμε για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς ενδέχεται να υπάρχει δόλος. Είναι ένα όργανο χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Εάν το καταφέρουν, θα μετακινήσουν τους ψηφοφόρους με τέτοιο τρόπο ώστε τελικά να πέσουν μέσα στις προβλέψεις τους.

Πολλοί ψηφοφόροι θέλουν να είναι με το μέρος του νικητή και ψηφίζουν το κόμμα που προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Από την άλλη μπορεί να θεωρήσουν την ψήφο τους άσκοπη, αν είναι μεγάλη η διαφορά πρώτου με δεύτερο κόμμα. Ας υποθέσουμε ότι οι δημοσκόποι θέλουν να δώσουν ώθηση στη ΝΔ. Αν η διαφορά ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγάλη, κάποιοι αναποφάσιστοι θα πάνε με το μέρος του νικητή. Ταυτόχρονα ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να το θεωρήσουν άσκοπο και να μην ψηφίσουν καθόλου ή να ψηφίσουν ένα άλλο κόμμα που τους εκφράζει καλύτερα όπως ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας, ΚΚΕ ή ΚΙΝΑΛ.

Χειραγώγηση γίνεται και όταν παρουσιάζουν ψεύτικα ότι ένα μικρό κόμμα δεν μπαίνει στη Βουλή. Σκέφτονται οι ψηφοφόροι ότι αφού αυτοί δεν θα τα καταφέρουν, να ψηφίσουμε ένα άλλο κόμμα να πιάσει τόπο η ψήφος μας. Ο αριθμός των μικρών κομμάτων που δεν μπαίνουν στη Βουλή επηρεάζει τις έδρες που παίρνουν τα μεγάλα κόμματα. Επίσης τα μικρά κόμματα στερούν ψήφους κυρίως από κόμματα του ιδίου χώρου. Οι ΑΝΕΛ στερούν ψήφους από τη ΝΔ. Εάν οι δημοσκοπήσεις τους παρουσιάζουν ότι δεν μπαίνουν στη Βουλή, αρκετοί ψηφοφόροι δεν θα τους ψηφίσουν και τελικά μπορεί να μην μπουν στη Βουλή. Επίσης ένα μεγάλο μέρος από αυτούς θα ψηφίσει ΝΔ. Είναι δηλαδή διπλό το όφελος για τη ΝΔ, να παρουσιάζουν οι δημοσκοπήσεις ότι οι ΑΝΕΛ δεν μπαίνουν στη Βουλή.

Ένα παράδειγμα χρησιμοποίησα. Θα μπορούσε να γίνει και το αντίστροφο, να θέλουν να δώσουν ώθηση στον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως οι περισσότερες εταιρείες είναι μέρος του συστήματος και υποστηρίζουν τα συστημικά κόμματα, ΝΔ και ΚΙΝΑΛ. Επιπλέον είναι ιδιωτικές εταιρείες και για το κατάλληλο ποσό θα μπορούσαν να βγάλουν ότι αποτέλεσμα τους ζητηθεί. Υπάρχει σίγουρα το ενδεχόμενο της εσκεμμένης αλλοίωσης του αποτελέσματος από τους δημοσκόπους του Διαβόλου για λόγους χειραγώγησης του εκλογικού σώματος. Πέρα όμως από αυτό, οι δημοσκοπήσεις μπορεί να πέσουν πολύ έξω ακόμη κι αν δεν υπάρχει δόλος.

Ένα μεγάλο μέρος των ερωτηθέντων δεν απαντά. Εδώ είναι δύο παράγοντες που καθορίζουν το πόσο έξω πέφτουν οι δημοσκοπήσεις, η διαφορά τους με αυτούς που απαντούν και το ποσοστό τους. Εάν όσοι δεν απαντούν είναι περίπου ίδιοι δηλαδή έχουν περίπου την ίδια γνώμη με αυτούς που απαντούν, τότε οι δημοσκοπήσεις πέφτουν μέσα. Εάν όμως είναι διαφορετικοί, παίζει ρόλο το πόσο διαφορετικοί είναι και το ποσοστό τους. Να δώσω ένα παράδειγμα.

Ας υποθέσουμε ότι απαντάει το 70% και δίνει ΝΔ 34%, ΣΥΡΙΖΑ 28%, ΧΑ 7%, ΚΙΝΑΛ 6%, ΚΚΕ 6%. Εάν το υπόλοιπο 30% που δεν απάντησε θα έδινε ΝΔ 33%, ΣΥΡΙΖΑ 29%, ΧΑ 8%, ΚΚΕ 7%, ΚΙΝΑΛ 5%, τότε δεν θα άλλαζε πολύ το αποτέλεσμα επί του συνόλου των ερωτηθέντων. Εάν όμως όσοι δεν απάντησαν θα έδιναν ΝΔ 27%, ΣΥΡΙΖΑ 33%, ΧΑ 11%, ΚΚΕ 10%, ΚΙΝΑΛ 3%, τότε θα ήταν αρκετά διαφορετικό το αποτέλεσμα επί του συνόλου των ερωτηθέντων. Η διαφορά θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη, εάν δεν έχει απαντήσει το 50% ή το 70%. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό αυτών που δεν απαντούν, τόσο πιο κοντά στη γνώμη τους που είναι άγνωστη στους δημοσκόπους, είναι το πραγματικό αποτέλεσμα επί του συνόλου του δείγματος.

Είναι άλλοι δύο λόγοι που οι δημοσκοπήσεις πέφτουν έξω. Ο ένας είναι παρεμφερής με ότι μόλις εξήγησα. Οι δημοσκόποι ξέρουν τι είχαν ψηφίσει οι αναποφάσιστοι στις προηγούμενες εκλογές αλλά δεν μπορούν να ξέρουν τι θα ψηφίσουν στις επόμενες καθώς δηλώνουν αναποφάσιστοι. Στην αναγωγή υποθέτουν ότι οι αναποφάσιστοι είναι ίδιοι με όσους έχουν αποφασίσει. Όσο πιο διαφορετικοί είναι οι αναποφάσιστοι από αυτούς που έχουν αποφασίσει και όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό τους, τόσο πιο έξω πέφτουν οι δημοσκοπήσεις. Δηλαδή έχουμε δύο μεγάλες κατηγορίες, αυτούς που δεν απαντούν και τους αναποφάσιστους που μπορεί να αλλάξουν πολύ το τελικό αποτέλεσμα. Οι δύο παράγοντες που καθορίζουν το πόσο έξω πέφτουν οι δημοσκοπήσεις είναι πόσο διαφέρουν από αυτούς που απαντούν και έχουν αποφασίσει και ποιο είναι το ποσοστό τους. Αυτές οι δύο κατηγορίες μαζί μπορεί να είναι ένα μεγάλο ποσοστό του συνόλου και να διαφέρουν σημαντικά από αυτούς που απαντούν και έχουν αποφασίσει.Οι δημοσκοπήσεις, όταν είναι σωστές, δείχνουν ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα των εκλογών αν γινόντουσαν άμεσα. Είναι η εικόνα της στιγμής και ενδέχεται να αλλάξει μέχρι τις εκλογές. Βέβαια όσο πιο κοντά πλησιάζουμε στις εκλογές, τόσο μικραίνει αυτός ο παράγοντας.

Στη περίπτωση του Δημοψηφίσματος του 2015, οι δημοσκοπήσεις έπεσαν πολύ έξω. Επίσης έπεσαν έξω στο Βρετανικό Δημοψήφισμα και στην εκλογή Τραμπ. Δεν είναι απίθανο να πέσουν μέσα στις ευρωεκλογές και στις επόμενες βουλευτικές εκλογές αλλά είναι επίσης πιθανό να πέσουν πολύ έξω. Μπορεί να έχουμε μεγάλες εκπλήξεις όπως στο Δημοψήφισμα του 2015 που αντί για την ισοπαλία των δημοσκόπων, είχαμε πάνω από 20 μονάδες διαφορά.