Ιδεολογική Περιπλάνηση ΝΔ

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που γύρισε από το Παρίσι ήταν διαφορετικός από αυτόν που έφυγε. Αυτός που έφυγε ήταν πιο δεξιός. Επήλθε κάποια φώτιση στο Παρίσι; Αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες της Ελλάδας; Μπορεί και τα δύο. Αμέσως μετά τις εκλογές του 1977 ξεκίνησε η διεύρυνση. Η διεύρυνση είχε κεντρικά πρόσωπα το Κωνσταντίνο Μητσοτάκη του κόμματος των Νεοφιλελεύθερων και τον Αθανάσιο Κανελλόπουλο της ΕΔΗΚ. Ένα μεγάλο τμήμα από το χώρο του κέντρου προσχώρησε στη ΝΔ. Αυτό προκάλεσε περαιτέρω στροφή προς το κέντρο. Η νέα ιδεολογική τοποθέτηση αποτυπώθηκε στο Πρώτο Συνέδριο της ΝΔ, τον Απρίλιο του 1979.

Τον Μάιο του 1980 αναλαμβάνει τη προεδρία ο Γεώργιος Ράλλης. Ήταν βραχύβια. Διήρκεσε 1,5 χρόνο, μέχρι το Δεκέμβριο του 1981, δύο μήνες μετά τις εκλογές του ιδίου έτους. Το πολιτικό του στίγμα ήταν μάλλον προς το κέντρο. Στη συνέχεια αναλαμβάνει την ηγεσία ο Ευάγγελος Αβέρωφ. Επί προεδρίας του έγινε στροφή προς τα δεξιά. Ο Αβέρωφ είχε πολλά καλά αλλά ήταν δεξιός. Ήταν φιλόπατρις, ηθικός και με προσφορά προς τον συνάνθρωπο του. Ο Αντώνης Σαμαράς είναι πολιτικό τέκνο του Αβέρωφ. Πολλοί κεντρογενείς αντέδρασαν στη δεξιά στροφή και ξεκίνησε η αντιδιεύρυνση δηλαδή αποχωρήσεις όσων είχαν προχωρήσει λίγα χρόνια πριν. Ο Αβέρωφ κατόρθωσε να συγκρατήσει τους περισσότερους με διάφορους τρόπους αλλά οι γκρίνιες και οι συγκρούσεις δεν σταμάτησαν. Πάντως το κόμμα βρέθηκε πιο δεξιά από εκεί που το είχε τοποθετήσει ο Καραμανλής το 1979.

Ο Αβέρωβ έμεινε στην αρχηγία 3 χρόνια και παραιτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1984, τρεις μήνες μετά τις ευρωεκλογές. Τα ηνία του κόμματος, αναλαμβάνει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ο Μητσοτάκης είχε ιδρύσει το κόμμα των Νεοφιλελεύθερων για να πάρει μέρος στις εκλογές του 1977. Κατά δήλωση του ήταν ανασύσταση του Βενιζελικού κόμματος, προσαρμοσμένου στις ανάγκες τις εποχής. Έτσι η ονομασία του κόμματος προέρχεται από την ονομασία του κόμματος του Βενιζέλου.

Εδώ θα σταθώ λίγο γιατί χρειάζονται πραγματικά επεξηγήσεις σε διάφορους όρους. Επικρατεί πλήρης σύγχυση και είναι ένας λόγος της ιδεολογικής περιπλάνησης της ΝΔ. Στον όρο νεοφιλελευθερισμό έχουν αποδοθεί διάφορες έννοιες. Έχει χρησιμοποιηθεί στα οικονομικά, τη πολιτική, την κοινωνιολογία κλπ. Στη δεκαετία του ‘30 χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει ένα οικονομικό δόγμα ανάμεσα στο κλασσικό οικονομικό φιλελευθερισμό και τον σοσιαλισμό.  Στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει τον ακραίο οικονομικό φιλελευθερισμό. Οι πολιτικές της Θάτσερ και του Ρέγκαν είναι παραδείγματα του.

Τυγχάνει την ίδια εποχή που ο Μητσοτάκης ιδρύει το κόμμα των Νεοφιλελεύθερων, ο νεοφιλελευθερισμός να αναδεικνύεται σε ΗΠΑ και Βρετανία ως σημαντικό οικονομικό δόγμα. Εάν ο Μητσοτάκης είχε στο μυαλό του και τον οικονομικό νεοφιλελελευθερισμό, μόνο αυτός το ξέρει. Όπως και να έχει, είτε η συνωνυμία προέκυψε τυχαία είτε εσκεμμένα, οι οικονομικές του αντιλήψεις δεν απέχουν πολύ από τον νεοφιλελευθερισμό. Ο  Μητσοτάκης εξέφραζε μια ιδιότυπη ιδεολογία. Είχε προοδευτικές απόψεις στα περισσότερα θέματα, σε ζητήματα οικονομίας όμως οι απόψεις του ήταν κοντά στο νεοφιλελευθερισμό. Η Θάτσερ και ο Ρέγκαν είχαν συντηρητικές η δεξιές απόψεις σε όλα τα ζητήματα και νεοφιλελεύθερες απόψεις στα οικονομικά.

Εξηγείται από τις διαφορετικές ερμηνείες του όρου liberal σε ΗΠΑ και Ευρώπη. Οι liberals ( φιλελεύθεροι ) των ΗΠΑ βρίσκονται στο Δημοκρατικό κόμμα και έχουν Κεϋνσιανές οικονομικές απόψεις. Οι οικονομικός νεοφιλελευθερισμός συνυπάρχει με συντηρητικές, δεξιές απόψεις και εμφανίζεται από ένα τμήμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Οι liberals της Ευρώπης συμφωνούν σε οικονομικά ζητήματα με ένα ακραίο τμήμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος ενώ σε όλα τα άλλα με τους Δημοκράτες. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο.

Ο ιδιότυπος αυτός συνδυασμός έχει υιοθετηθεί από τα περισσότερα φιλελεύθερα κόμματα της Ευρώπης και το ALDE (Alliance of Liberals and Democrats for Europe) που όπως η ονομασία λέει είναι συνασπισμός Φιλελεύθερων και Δημοκρατών. Οι Δημοκράτες έχουν πιο κεντρώες απόψεις σε οικονομικά ζητήματα και είναι πιο κοντά στο Δημοκρατικό κόμμα της Αμερικής. Οι Φιλελεύθεροι, ενώ παλαιότερα εξέφραζαν πιο κεντρώες απόψεις και σε οικονομικά ζητήματα, έκαναν στροφή και έχουν πλέον πιο δεξιές απόψεις από ότι τα λαϊκά κόμματα. Ιδεολογική περιπλάνηση δεν έχει μόνο η ΝΔ αλλά και πολλά ευρωπαϊκά κόμματα. Στο ALDE έχει επικρατήσει η οικονομική θεώρηση των Φιλελεύθερων καθώς είναι πλειοψηφία. Εκτός από τους Μητσοτακικούς, ανάλογες απόψεις στην Ελλάδα έχουν ο Μάνος, ο Ανδριανόπουλος, η Δράση, η Δημιουργία Ξανά κλπ.

Η ιδιότυπη πολιτική άποψη εκφράστηκε από το κόμμα της ΝΔ επί της προεδρίας του Μητσοτάκη. Να κάνω μια παρένθεση και να εξηγήσω ότι το Μητσοτακικό δόγμα δεν είναι τόσο καθαρό όσο του Μάνου, του Ανδριανόπουλου, της Δράσης, της Δημιουργίας Ξανά. Ο λόγος είναι ότι στη ΝΔ υπάρχουν και άλλες τάσεις και πρέπει να συγκεραστούν. Σε κάθε περίπτωση ο ευρωπαϊκός φιλελευθερισμός είναι το βασικό πολιτικό δόγμα των Μητσοτακικών. Πολιτικά τέκνα του Μητσοτάκη είναι τα βιολογικά του παιδιά, η Ντόρα και ο Κυριάκος.

Η προεδρία Μητσοτάκη διαρκεί 9 χρόνια και λήγει τον Οκτώβριο του 1993 οπότε και αναλαμβάνει ο Μιτλιάδης Έβερτ. Η ηγεσία του μάλλον από δεξιά στροφή μπορεί να χαρακτηριστεί. Μετά από 3,5 χρόνια, τον Μάρτιο του 1997 αναλαμβάνει ο Κώστας Καραμανλής.

Θεωρείται πολιτικό τέκνο του θείου του και συνεχιστής της Καραμανλικής πολιτικής παράδοσης. Επιχείρησε μια επιστροφή στη πολιτική τοποθέτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή του 1979. Κατά την άποψη μου δεν έφτασε ούτε μέχρι τη μέση. Ο Καραμανλής έμεινε 12,5 χρόνια στο τιμόνι της ΝΔ. Τον Νοέμβριο του 2009 αναλαμβάνει ο Αντώνης Σαμαράς. Είναι πολιτικό τέκνο του Ευάγγελου Αβέρωφ και έκανε στροφή προς τα δεξιά όπως αναμενόταν. Υπήρχαν βέβαια περιορισμοί λόγω Μνημονίων και συγκυβέρνησης.

Στις 20 Ιανουαρίου, εάν βγει ο Μεϊμαράκης θα έχουμε στροφή προς το κέντρο ενώ εάν βγει ο Μητσοτάκης προς τον ευρωπαϊκό φιλελευθερισμό που ως χαρακτηριστικό έχει τον οικονομικό νεοφιλελευθερισμό. Η αέναη περιπλάνηση θα συνεχιστεί όσο συνυπάρχουν στο κόμμα ετερόκλητες πολιτικές ιδεολογίες. Η αριστερά έχει σπάσει σε πολλά κομμάτια. Παρ' όλα αυτά το ΠΑΣΟΚ βασίλευε για 20 χρόνια και σήμερα κυβέρνηση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το να προσπαθείς να συμπιέσεις όλους σε ένα κόμμα δεν είναι πάντοτε η καλύτερη πολιτική. Κανείς δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος. Από εδώ και πέρα θα έχουμε κυβερνήσεις συνεργασίας. Είναι καλύτερα η ΝΔ να χωριστεί σε δύο η περισσότερα τμήματα ώστε να μπορέσουν να εκφράσουν πιο καθαρό πολιτικό στίγμα και να ικανοποιήσουν καλύτερα τους ψηφοφόρους. Θα σταματήσει και το ατέλειωτο πήγαινε – έλα.

Βασίλης