Ο Τραμπ έχει ταχθεί υπέρ των διμερών σχέσεων ενώ οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι υπέρ των πολυμερών καθώς η ΕΕ είναι μια πολυμερής σχέση. Ίσως να υπάρχει και τρίτη επιλογή. Έχουμε ασχοληθεί αρκετά με μια Νέα Ένωση που είναι πιθανόν να δημιουργηθεί. Αν συμμετέχουν οι ΗΠΑ, μπορεί να θεωρηθεί ασυνέπεια σε αυτά που έλεγε ο Τραμπ παλαιότερα;

Ένα άλλο θέμα είναι οι δασμοί. Ο Τραμπ έχει ταχθεί υπέρ. Εντός της ΕΕ είναι μηδενικοί και οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι υπέρ της εξάλειψης όχι μόνο εντός αλλά και εκτός. Επικαλούνται την θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος του Ντέιβιντ Ρικάρντο. Υποστήριξε ότι οι χώρες μπορεί να ωφεληθούν αν κάθε μία επικεντρώνεται στον καλύτερο της τομέα ακόμη και αν υστερεί σε σχέση με τις άλλες χώρες. Ο Άνταμ Σμιθ είχε διατυπώσει την θεωρία του απόλυτου πλεονεκτήματος που έλεγε ότι μια χώρα πρέπει να υπερτερεί σε ένα τομέα από τις άλλες για να ωφεληθεί. Πολύ χρήσιμες και οι δύο θεωρίες αλλά δεν παύουν να είναι θεωρίες που διατυπώθηκαν πριν αιώνες. Μια ενδιαφέρουσα εργασία θα ήταν: «Γιατί δεν δουλεύει η θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος στην πράξη;»

Εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχουν δασμοί εντός της ΝΕ (Νέας Ένωσης) με την προσπάθεια να τείνουν προς το μηδέν. Όταν δεν έχουμε δασμούς και είναι κοινή αγορά, τότε είναι ξεκάθαρα μια περίπτωση πολυμερών σχέσεων. Και με δασμούς θα μπορούσε να είναι πολυμερείς σχέσεις. Αν πχ η Ελλάδα βάλει 20% δασμούς στα κινέζικα υφάσματα και 5% δασμούς στις χώρες εντός της ΝΕ.   

Για την ΝΕ υπάρχουν λέξεις κλειδιά: προνομιακή σχέση, συντονισμός. Ένας τρόπος να την δούμε είναι ως ένα σετ προνομιακών και συντονισμένων διμερών σχέσεων. Δηλαδή οι χώρες καθορίζουν μία προς μία τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους με το σκεπτικό να είναι προνομιακές και συντονισμένες. Σε περίπτωση που έχουμε έντεκα χώρες είναι πενηνταπέντε οι μονομερείς σχέσεις. Αυτό συμβαίνει  

γιατί η Ελλάδα έχει δέκα μονομερείς σχέσεις με τις υπόλοιπες χώρες. Η Αγγλία έχει εννέα μονομερείς με τις υπόλοιπες χώρες. Δεν είναι δέκα γιατί με την Ελλάδα την έχουμε ήδη υπολογίσει. Η Ιταλία έχει οκτώ μονομερείς σχέσεις γιατί με την Ελλάδα και την Αγγλία τις έχουμε ήδη υπολογίσει. Αν προσθέσουμε 10+9+8+7+6+5+4+3+2+1=55, αν έχουμε κάνει σωστά τις πράξεις. Αυτό μπορεί να φαίνεται εξαιρετικά πολύπλοκο στον μέσο άνθρωπο. Για τις ειδικούς δεν είναι τόσο δύσκολο με την βοήθεια των υπολογιστών.

Υπάρχει και ένας άλλος τρόπος να γίνει που κατά την γνώμη μας είναι ευκολότερος. Ξεκινάμε από κοινή αγορά δηλαδή μηδενικούς δασμούς εντός της ΝΕ. Ας πούμε ότι θέλουμε να προστατέψουμε την ελληνική υφαντουργία γιατί βλέπουμε ότι δεν είναι ανταγωνιστική και δεν θα επιβιώσει. Η ελληνική υφαντουργία είναι μια πονεμένη ιστορία όπως και άλλοι τομείς. Θα πρέπει να βάλουμε δασμούς. Βάζουμε 20% στα κινέζικα υφάσματα. Όμως θέλουμε να προστατέψουμε την υφαντουργία και από χώρες εντός της ΝΕ. Θα είναι κοινοί για όλες τις χώρες της ΝΕ; Να το κάνουμε ακόμη πιο πολύπλοκο και ρεαλιστικό. Ας υποθέσουμε ότι θέλουμε κυρίως να την προστατέψουμε από την αγγλική υφαντουργία. Θα βάλουμε 10% δασμούς στα αγγλικά υφάσματα. Βλέπουμε όμως ότι κινδυνεύει και από τις άλλες χώρες. Θα βάλουμε 5% στις υπόλοιπες χώρες της ΝΕ. Η ΝΕ όμως θέλει να βοηθήσει την Αυστραλιανή υφαντουργία για κάποιους λόγους. Τότε θα βάλουμε μηδενικούς δασμούς στα αυστραλιανά υφάσματα.

Το παράδειγμα είναι υποθετικό. Αποτελεί διμερείς ή πολυμερείς σχέσεις; Είναι μάλλον συντονισμένες, προνομιακές διμερείς σχέσεις. Δεν έχουμε μια κοινή αντιμετώπιση για τις χώρες της ΝΕ αλλά τρεις διαφορετικές. Έχουμε τρεις διαφορετικούς δασμούς εντός της Ένωσης, 0%, 5%, 10% που είναι προνομιακοί σε σχέση με το 20% που είναι για τα κινέζικα υφάσματα.

Έτσι έχουμε ένα συντονισμένο μπλοκ οικονομιών. Το βλέπουμε και συνολικά ως μία οικονομία αλλά και ξεχωριστά την κάθε χώρα. Δεν είναι ούτε καθαρά πολυμερείς αλλά ούτε καθαρά διμερείς σχέσεις. Θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε πολύ-διμερείς για να είναι όλοι ευχαριστημένοι. Το θέμα δεν είναι να κολλήσουμε στην ορολογία αλλά να βρεθεί ένα μοντέλο που δουλεύει. Ένα μοντέλο που μπορεί να συνδυάσει ταυτόχρονα τα οφέλη του ελεύθερου εμπορίου και του προστατευτισμού. Δηλαδή το εμπόριο απελευθερώνεται όσο είναι δυνατόν αλλά ταυτόχρονα υπάρχει προστατευτισμός εκεί που κρίνεται απαραίτητο. Εκτός από πολύ-διμερείς έχουμε και έναν άλλο νέο όρο, προστατευτικό ελεύθερο εμπόριο. Πρέπει να ξεφύγουμε από την θεωρητική αντίληψη και την νοοτροπία άσπρο – μαύρο.

Tην πολύ γενική ιδέα προσπαθούμε να δώσουμε και μάλιστα υπεραπλουστευμένη. Αυτό το εγχείρημα απαιτεί όπως έχουμε ξαναπεί, να ασχοληθούν δεκάδες ειδικοί αφιερώνοντας άπειρες ώρες. Ας μας καλέσουν αν θέλουν, να τους πούμε πως πρέπει να γίνει.