Deja Vu

Μην ξεχνάμε πως η αντίδραση στα Μνημόνια ήταν ο λόγος που ένα μικρό κόμμα που κινούνταν μεταξύ 3% και 5% κατόρθωσε να γίνει κυβέρνηση και εξακολουθεί να είναι πρώτο κόμμα της κεντροαριστεράς. Χωρίς την δυσαρέσκεια στα Μνημόνια και την αρχικά έντονα αντιμνημονιακή στάση του, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν θα γινόταν κυβέρνηση αλλά θα παρέμενε περίπου στα ίδια ποσοστά.

Είχε «πάρει κεφάλι» έναντι του ΠΑΣΟΚ από τις πρώτες εκλογές του 2012, του Μαΐου. Στις δεύτερες του Ιουνίου αύξησε ακόμα περισσότερο την διαφορά και το 2015 έγινε κυβέρνηση με την συνδρομή των ΑΝΕΛ. Το γύρισε βέβαια τελείως από Αντιμνημονιακό σε Μνημονιακό αλλά κατόρθωσε να διατηρήσει την πρωτιά της κεντροαριστεράς. Μπορεί οι δημοσκοπήσεις να δείχνουν μία διαφορά 10 περίπου μονάδων από την Νέα Δημοκρατία αλλά υπάρχει και μία μεγαλύτερη διαφορά 15 με 20 μονάδες από το δεύτερο κόμμα της κεντροαριστεράς ΚΙΝΑΛ.

Μην ξεχνάμε πως η Χρυσή Αυγή πλησίαζε δημοσκοπικά το 20% λίγο πριν την δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Μπορεί να ήταν τραγικό λάθος από μέρος τους ή προβοκάτσια. Το τραγικό έχει διπλή έννοια. Τραγικό γιατί χάθηκε μία ζωή αλλά και τραγικό για το κόμμα της ΧΑ καθώς το γεγονός αποτέλεσε την αρχή του τέλους του. Για αυτό είναι λογικό να υποψιαζόμαστε προβοκάτσια.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα κόμμα της Βουλής. Η Χρυσή Αυγή είχε πάρει 0,29% στις εκλογές του 2009 και το 2012 εκτινάχθηκε σχεδόν στο 7%, ποσοστό που διατήρησε το 2015. Αν δεν είχε γίνει η δολοφονία, μπορεί να είχε κατορθώσει να γίνει ακόμη και κυβέρνηση (η ΧΑ). Βέβαια οι δύο περιπτώσεις, ΣΥΡΙΖΑ και ΧΑ, είναι διαφορετικές. Η ΧΑ σαφώς δημιουργεί υπόνοιες φασισμού ή ναζισμού και σε πολλούς βεβαιότητα. Αυτές είναι ιδεολογίες που βρίσκει απεχθείς ένα μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων ακόμα και της κεντροδεξιάς.

Αντιθέτως ο πατριωτισμός είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην κεντροδεξιά. Αυτοί που ψήφιζαν τελικά ΧΑ, έβλεπαν την πατριωτική στάση και αγνοούσαν την πιθανή φασιστική. Επιπλέον στον ΣΥΡΙΖΑ προσχώρησαν διάφορα πρόσωπα του ΠΑΣΟΚ που όμως έμειναν σε δεύτερη ή τρίτη γραμμή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κάνει το κόμμα πιο προσιτό στους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Ήταν αυτοί που του έδωσαν την πρώτη θέση στην κεντροαριστερά και στις εκλογές.

Η αλλαγή κόμματος στην πρώτη θέση έγινε στην κεντροαριστερά αλλά δεν έγινε στη κεντροδεξιά. Η δολοφονία του Φύσσα συνέβη τον Σεπτέμβριο του 2013. Η κυβέρνηση Σαμαρά είχε ολοκληρώσει ένα χρόνο και ένα καλοκαίρι. Τώρα είμαστε οκτώ χρόνια αργότερα, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να έχει ολοκληρώσει δύο χρόνια και ένα λειψό καλοκαίρι.

Θεωρώ πως έχουμε ένα deja vu (προμνησία) δηλαδή μία παρόμοια κατάσταση. Με σωστούς χειρισμούς θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή στην πρώτη θέση της κεντροδεξιάς αλλά επίσης σημαντικές αλλαγές στην κεντροαριστερά που μπορεί να περιλαμβάνουν και την πρώτη θέση. Υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση αλλά και δυσαρέσκεια για ΣΥΡΙΖΑ - ΚΙΝΑΛ.

Αυτή η δυσαρέσκεια δεν αποτυπώνεται στην πρόθεση ψήφου γιατί οι ψηφοφόροι πέφτουν στην παγίδα «το μη χείρον βέλτιστον». Δηλαδή από τις εναλλακτικές που έχουν, επιλέγουν το μικρότερο κακό. Αν όμως υπήρχαν άλλες αξιόλογες εναλλακτικές, κυρίως στην κεντροδεξιά αλλά και στην κεντροαριστερά, θα αποτυπωνόταν έντονα αυτή η δυσαρέσκεια στην πρόθεση ψήφου. Μπορεί να βλέπαμε την Νέα Δημοκρατία σε μονοψήφια ποσοστά. Να το ζήσω αυτό και δεν θέλω τίποτα άλλο από την ζωή μου (που λέει ο λόγος). 

Όμως χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Κάτι ακραίο δεν θα έχει επιτυχία ούτε όμως ένα ενιαίο κόμμα από την άκρα αριστερά μέχρι την άκρα δεξιά. Δεν θα έχει επιτυχία επίσης αν βγει ως μόνο αντιεμβολιαστικό ή κατά της υποχρεωτικότητας. Πρέπει να συμπεριλάβει αυτούς αλλά να πιάσει κι άλλη δυσαρέσκεια σε άλλα ζητήματα. Το ’12 - ’13 η δυσαρέσκεια ήταν για τα Μνημόνια και την οικονομική κατάσταση που προκάλεσαν.

Σήμερα είναι για την συνεχιζόμενη και παγιωμένη οικονομική δυσπραγία που επέτεινε η πανδημία, για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο θέμα της πανδημίας, για την λογοκρισία, την προπαγάνδα, τον διωγμό της αντίθετης άποψης και της διεκδίκησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων κλπ. Ο χειρισμός της πανδημίας περιλαμβάνει πολλά, την προπαγάνδα, τα μέτρα κατά του covid - 19, την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, την δικτατορική στάση κατά των αντιθέτων. Όσο σκληραίνει και κάνει πιο δικτατορική την στάση της η κυβέρνηση, τόσο αυξάνει την δυσαρέσκεια.

Μπορεί να κατορθώσει να «πνίξει» την αντίδραση στον εμβολιασμό αλλά ταυτόχρονα βάζει η ίδια γερά θεμέλια για την ανατροπή της. Θεωρώ πως οι συνθήκες που διαμορφώνονται είναι πιο ιδανικές από το ’12 -‘13 για αλλαγές πολιτικού σκηνικού κυρίως στην κεντροδεξιά αλλά και στην κεντροαριστερά. Οι συνθήκες υπάρχουν αλλά οι λάθος άνθρωποι ή οι λάθος χειρισμοί μπορεί να το «κάψουν». Πολλές αποτυχημένες και λίγες επιτυχημένες προσπάθειες κομμάτων την τελευταία δεκαετία χρησιμεύουν ως παραδείγματα για αποφυγή ή μίμηση και αποκτηθείσα γνώση.    

Απόστολος