Ανάπτυξη και σύγκλιση
Ανάπτυξη και σύγκλιση
Πόσο ανάπτυξη πρέπει να έχει μια χώρα; Εξαρτάται από το οικονομικό επίπεδο που βρίσκεται. Σε γενικές γραμμές, χώρες που βρίσκονται σε χαμηλότερο οικονομικό επίπεδο, έχουν περισσότερα περιθώρια ανάπτυξης και επομένως μπορούν και πρέπει να έχουν ψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης. Σύμφωνα με την θεωρία του Rostow, αυτό συμβαίνει από ένα επίπεδο και επάνω.
Διακρίνει πέντε στάδια ανάπτυξης : 1) παραδοσιακή κοινωνία 2) βάσεις για απογείωση 3) απογείωση 4) ωριμότητα 5) μαζική κατανάλωση. Οι χώρες που έχουν θέσει τις βάσεις για απογείωση και δεν έχουν φθάσει ακόμη στην ωριμότητα, έχουν την δυνατότητα ψηλών ρυθμών ανάπτυξης. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έχουν χαμηλότερο οικονομικό επίπεδο από αυτές της Δυτικής Ευρώπης.
Αφού έχουν περάσει το στάδιο της παραδοσιακής οικονομίας και έχουν θέσει τις βάσεις για απογείωση, θα πρέπει να έχουν αρκετά ψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από την Δυτική Ευρώπη. Όμως λόγω της συμμετοχής τους στην ΕΕ και την Ευρωζώνη, στερούνται αυτής της δυνατότητας. Θα πρέπει να δημιουργήσουν ξεχωριστό γκρουπ, για να το καταφέρουν. Πότε θα μπορέσουν να φθάσουν οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αυτές της Δυτικής;
Εξαρτάται από τους ρυθμούς ανάπτυξης που θα έχουν. Να εξετάσουμε την Ελλάδα που μας ενδιαφέρει. Στην θέση της Ελλάδας μπορούμε να βάλουμε την Ρωσία ή την Τουρκία, καθώς το οικονομικό τους επίπεδο, μετρούμενο με κατά κεφαλή εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης είναι περίπου το ίδιο. Θα δώσω την σχέση του οικονομικού επιπέδου τριών Δυτικοευρωπαϊκών χωρών, με αυτό της Ελλάδας : Ισπανία 1,22, Γαλλία 1,49, Γερμανία 1,7.
Για να πιάσει η Ελλάδα το σημερινό επίπεδο της Ισπανίας, με μέσο ρυθμό ανάπτυξης 2%, θα χρειαστεί 10 χρόνια. Για να πιάσει το μελλοντικό επίπεδο της Ισπανίας σε 10 χρόνια, θα χρειαστεί 2% ΠΑΡΑΠΑΝΩ από τον ρυθμό ανάπτυξης της Ισπανίας. Δηλαδή αν της Ισπανίας ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης είναι 1%, η Ελλάδα θα πιάσει το μελλοντικό οικονομικό επίπεδο της, σε 10 χρόνια αν έχει ρυθμούς ανάπτυξης 3%.
Για την περίπτωση της Γαλλίας θα χρειαστούν 20 χρόνια με ρυθμούς 2%. Αν η Ελλάδα έχει ρυθμούς ανάπτυξης 2%, σε 20 χρόνια θα έχει το σημερινό οικονομικό επίπεδο της Γαλλίας. Αν όμως έχει 2% ΠΑΡΑΠΑΝΩ από αυτούς της Γαλλίας, τότε σε 20 χρόνια θα έχει το μελλοντικό επίπεδο της Γαλλίας δηλαδή θα την έχει φθάσει ως προς το οικονομικό επίπεδο. Αν πχ η Γαλλία έχει μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης για τα 20 χρόνια 1%, η Ελλάδα θα χρειαστεί 3% μέσο ρυθμό ανάπτυξης ώστε να φθάσει την Γαλλία σε 20 χρόνια.
Η περίπτωση της Γερμανίας παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί τυγχάνει η σχέση οικονομικού επιπέδου Γερμανίας - Ελλάδας να είναι ίδια με αυτή Δυτικής - Ανατολικής Ευρώπης. Ό,τι ισχύει μεταξύ Γερμανίας - Ελλάδας, ισχύει επίσης μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αντί για την Ελλάδα, μπορούμε να βάλουμε την Ρωσία. Η Ρωσία έχει το ίδιο σχεδόν οικονομικό επίπεδο με την Ελλάδα αλλά επίσης το ίδιο περίπου μέγεθος οικονομίας με της Γερμανίας. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, οι έξι μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο είναι : Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Ρωσία, Γερμανία.
Χρησιμοποιούμε τις διορθωμένες τιμές ΑΕΠ σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης που δεν περιέχουν την στρέβλωση του επιπέδου τιμών. Με ρυθμούς ανάπτυξης 2%, η Ελλάδα θα φθάσει το σημερινό οικονομικό επίπεδο της Γερμανίας σε 25 - 30 χρόνια. Για να φθάσει σε αυτό το διάστημα το μελλοντικό επίπεδο, θα πρέπει να έχει 2% ΠΑΡΑΠΑΝΩ από το μέσο ρυθμό ανάπτυξης της Γερμανίας. Δηλαδή αν η Γερμανία έχει 1%, η Ελλάδα θα πρέπει να έχει 3%.
Εξετάσαμε τι συμβαίνει με ρυθμούς ανάπτυξης 2%. Μπορεί όμως να είναι ψηλότεροι. Αν πχ είναι 4%, θα φθάσει το σημερινό επίπεδο της Ισπανίας σε 5 χρόνια, της Γαλλίας σε 10 και της Γερμανίας σε 10 με 15. Για να φθάσει το μελλοντικό τους επίπεδο σε αυτά τα διαστήματα, θα πρέπει η διαφορά των μέσων ρυθμών ανάπτυξης να είναι 4%. Δηλαδή αν έχουν 1% η Ελλάδα θα πρέπει να έχει 5%.
Κάτι τέτοιο δεν είναι αδύνατο αλλά είναι αρκετά αισιόδοξο. Όσο μειώνεται η διαφορά, τόσο πιο εφικτό γίνεται. Μια διαφορά 2% είναι κάτι ρεαλιστικό και για την Ελλάδα και για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αποτελέσουν διαφορετικό γκρουπ. Αν είναι στο ίδιο γκρουπ με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης δεν πρόκειται να τις φθάσουν ούτε σε χίλια χρόνια.