Επίπεδο τιμών και ανταγωνιστικότητα

Επίπεδο τιμών για καταναλωτές

Όταν βγαίνουμε στο εξωτερικό, έχουμε τα διπλά χρήματα από τους Τούρκους επειδή έχουμε διπλάσιο ονομαστικό επίπεδο τιμών. Επομένως μας συμφέρει να έχουμε ψηλό επίπεδο τιμών; Οι επιδράσεις είναι ανάμεικτες αλλά συνολικά δεν μας συμφέρει. Το επίπεδο τιμών, επηρεάζει τις ονομαστικές τιμές αλλά όχι την αγοραστική δύναμη εντός της χώρας, τουλάχιστον αρχικά. Η συνέχεια θα εξηγηθεί.

Η αύξηση του επιπέδου τιμών, στην ίδια χώρα, σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, ονομάζεται πληθωρισμός και είναι ένα από τα βασικά οικονομικά μεγέθη που παρατηρούν οι οικονομολόγοι σε μια οικονομία. Το επίπεδο τιμών δεν ανεβαίνει το ίδιο σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Έτσι κάποιες ομάδες ζημιώνονται, αν πχ κάποιοι μισθοί δεν ακολουθήσουν την άνοδο τιμών. Οι καταθέτες επίσης ζημιώνονται γιατί η κατάθεση τους χάνει σε αξία, εκτός αν η άνοδος του επιπέδου τιμών περιέχεται στο επιτόκιο, κάτι που αργεί να γίνει, αν γίνει. Γενικά ψηλά επίπεδα πληθωρισμού, θεωρούνται αρνητικά για την οικονομία.

Εδώ εξετάζουμε το επίπεδο τιμών μιας χώρας, σε σχέση με άλλες. Επηρεάζεται από τον μέσο μακροχρόνιο πληθωρισμό των χωρών αλλά και από τις ισοτιμίες νομισμάτων (συναλλαγματικές) και άλλους παράγοντες. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες επηρεάζονται από τον πληθωρισμό των χωρών αλλά και από άλλους παράγοντες. Οι τιμές διαμορφώνονται από την ζήτηση και προσφορά συναλλάγματος που αυτό με την σειρά του επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες.

Στην Ελλάδα, είχαμε άνοδο του επιπέδου τιμών λόγω της συμμετοχής στην ευρωζώνη που έκανε ο εξολοθρευτής των Ελλήνων Σημίτης. Δηλαδή αν είμαστε στην δραχμή, το επίπεδο τιμών μας, εκφρασμένο σε δολάρια, θα ήταν πολύ χαμηλότερο. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει το επίπεδο τιμών. Αν συνέβαινε αυτό, όλες οι χώρες του ευρώ θα είχαν το ίδιο επίπεδο τιμών.

Πάντοτε μας ενδιαφέρει τι γίνεται σε σχέση με τις άλλες χώρες. Αν σε όλες τις χώρες ανεβαίνει το επίπεδο τιμών το ίδιο, κάτι που δεν συμβαίνει ποτέ στην πραγματικότητα, δεν θα υπήρχε διαφορά. Όταν ανεβαίνει το επίπεδο τιμών, σε σχέση με άλλες χώρες, υπάρχουν θετικές και αρνητικές επιπτώσεις, με τις αρνητικές να υπερτερούν.

Τα εισαγόμενα προϊόντα γίνονται πιο φθηνά εντός της χώρας και τα εγχώρια πιο ακριβά στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό, σε σχέση με τα εισαγόμενα. Αυτό μειώνει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων προϊόντων, στο εξωτερικό και στο εξωτερικό. Έτσι μειώνονται οι πωλήσεις των εγχώριων προϊόντων και υπηρεσιών, εντός και εκτός της χώρας. Οι τουριστικές υπηρεσίες σε ξένους, είναι σαν τις εξαγωγές υπηρεσιών, παρόλο που παρέχονται εντός της χώρας.

Τα εγχώρια προϊόντα είναι μέρος του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της χώρας ενώ τα εισαγόμενα είναι στο ΑΕΠ άλλων χωρών. Όταν μειωθούν σημαντικά οι πωλήσεις των εγχώριων προϊόντων, εντός και εκτός της χώρας, θα μικρύνει το ΑΕΠ της χώρας. Το εγχώριο προϊόν και το εισόδημα είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Αν μειωθεί το ΑΕΠ της χώρας, μειώνεται το μέσο εισόδημα.

Η αύξηση του επιπέδου τιμών, θα προκαλέσει αύξηση του ΑΕΠ και του μέσου εισοδήματος σε ονομαστικές (nominal) τιμές που όμως δεν είναι πραγματικό. Η μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων, θα προκαλέσει μείωση των πωλήσεων των εγχώριων προϊόντων και έτσι μείωση του ΑΕΠ και του μέσου εισοδήματος σε ονομαστικές τιμές. Δεν ξέρουμε αν τελικά θα ανέβει ή θα πέσει το ΑΕΠ και το μέσο εισόδημα, σε ονομαστικές τιμές, από τις δύο αντίρροπες επιδράσεις.

Δεν έχει σημασία, γιατί όπως έχει εξηγηθεί, αυτό που μετράει είναι οι τιμές σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (ppp). Ανεξάρτητα με το τι θα συμβεί στις ονομαστικές τιμές, το ΑΕΠ και το μέσο εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης θα πέσουν. Δηλαδή σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση, θα είμαστε πιο φτωχοί (σε αγοραστική δύναμη που μετράει) αλλά θα έχουμε πιο φθηνά εισαγόμενα, σε σχέση με πριν.

Επειδή υπάρχουν 195 χώρες στον κόσμο, είναι σπάνιο να ανεβαίνει το επίπεδο τιμών σε μία μόνο χώρα. Δηλαδή αν ανέβει το επίπεδο τιμών, θα μειωθεί η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας, σε σχέση με τις χώρες που είχαν πτώση τιμών, σταθερές τιμές και μικρότερη άνοδο τιμών. Θα βελτιωθεί όμως σε σχέση με τις χώρες που είχαν μεγαλύτερη άνοδο τιμών. Έτσι μειώνεται ελαφρά η επίδραση της ανόδου του επιπέδου τιμών. Εξαρτάται βέβαια τι συμβαίνει στις χώρες που είναι βασικοί εμπορικοί εταίροι.

Στις τιμές των προϊόντων υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως παραγωγικότητα, μεταφορικά, δασμοί, τιμολογιακές πολιτικές κλπ. Μπορεί παράλληλα να βελτιωθεί η παραγωγικότητα, να μειωθούν οι δασμοί στις εξαγωγές ή να αυξηθούν οι δασμοί στις εισαγωγές. Μπορεί να βελτιωθεί η ποιότητα, με χαμηλό ή καθόλου κόστος και επομένως η σχέση ποιότητας-τιμής. Τελικά τι θα συμβεί, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.

Αν το εξετάσουμε όμως από μόνο του, με όλους τους άλλους παράγοντες να παραμένουν σταθεροί, η άνοδος του επιπέδου τιμών, έχει ως συνέπεια την μείωση της αγοραστικής δύναμης. Εδώ χρειάζεται προσοχή. Μείωση της αγοραστικής δύναμης μπορεί επίσης να συμβεί, αν δεν ακολουθήσουν οι μισθοί την άνοδο τιμών των προϊόντων και υπηρεσιών. Όμως εδώ αναφέρομαι σε άλλη μείωση της αγοραστικής δύναμης που θα γίνει ακόμη και αν οι μισθοί ακολουθήσουν την άνοδο τιμών προϊόντων και υπηρεσιών.

Αυτή οφείλεται στην μείωση της ανταγωνιστικότητας των εγχώριων προϊόντων στο εξωτερικό και εσωτερικό. Έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των πωλήσεων των εγχώριων προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό μειώνει το ΑΕΠ και το μέσο εισόδημα σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης. Μας κάνει φτωχότερους σε αγοραστική δύναμη, με φθηνότερα εισαγόμενα, σε σχέση με πριν την άνοδο του επιπέδου τιμών.

Η συμμετοχή στην Ευρωζώνη ήταν άλλο ένα πλήγμα στην ελληνική οικονομία. Πέρα από τον κεντρικό, σοβιετικού τύπου σχεδιασμό της ΕΕ που μας περιόρισε μόνο σε γεωργία και τουρισμό, εξαλείφοντας βιομηχανία και βιοτεχνία, το ευρώ ανέβασε το επίπεδο τιμών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνουμε φτωχότεροι, με φθηνότερα εισαγόμενα. Δεν έγιναν τα εισαγόμενα φθηνότερα επειδή πλουτίσαμε αλλά επειδή ανέβηκε το επίπεδο των τιμών. Αυτό όμως μας έκανε φτωχότερους σε αγοραστική δύναμη όπως το διαισθάνονται οι πολίτες και προκύπτει από επίσημα στατιστικά στοιχεία.

Άγγελος