Διεθνές εμπόριο και εξειδίκευση 4

Διεθνές εμπόριο και εξειδίκευση 3

Με το τρίτο άρθρο ολοκλήρωσα το θέμα του διεθνούς εμπορίου και της εξειδίκευσης των χωρών. Δεν είχα σκοπό για τέταρτο άρθρο αλλά προέκυψε από ερωτήσεις και σχόλια αναγνωστών. Στο παράδειγμα των υποθετικών χωρών Α και Β, ξεκινούν ως οικονομικά αυτάρκεις. Αυτό σημαίνει πως ό,τι καταναλώνεται, παράγεται εντός της χώρας. Η αυτάρκεια είναι κατά κάποιο τρόπο αντίθετη του διεθνούς εμπορίου.

Δεν νομίζω πως υπάρχει κάποια χώρα στον κόσμο που να είναι 100% οικονομικά αυτάρκης. Όμως είναι εφικτό, ένα μεγάλο ποσοστό οικονομικής αυτάρκειας. Όσο πιο μεγάλη είναι μια χώρα, τόσο μεγαλύτερη οικονομική αυτάρκεια μπορεί να έχει. Το ερώτημα είναι αν συμφέρει μια χώρα ή ένα γκρουπ χωρών, ένα μεγάλο ή ένα μικρό ποσοστό οικονομικής αυτάρκειας. Αν η χώρα δεν έχει ανταγωνιστικά προϊόντα, τότε αναγκαστικά θα πρέπει να έχει μεγάλο ποσοστό οικονομικής αυτάρκειας, για να έχει όσο το δυνατό ψηλότερο οικονομικό επίπεδο.

Όπως εξηγήθηκε, η υποκατάσταση των εγχώριων από εισαγόμενα (ΜΠΥ) μειώνει το οικονομικό επίπεδο, αν δεν υπάρχει ανάλογη αύξηση της παραγωγής λόγω εξαγωγών (ΑΠΕ). Μια χώρα δεν μπορεί να έχει σημαντική παραγωγή για εξαγωγές, αν τα προϊόντα της δεν είναι ανταγωνιστικά στις παγκόσμιες αγορές. Μέχρι να γίνουν ανταγωνιστικά, θα πρέπει να φροντίσει να είναι αντίστοιχη δηλαδή μικρή η υποκατάσταση των εγχώριων προϊόντων από εισαγωγές. Όταν είναι μικρό το ποσοστό των εισαγόμενων σε σχέση με το ΑΕΠ, τότε είναι μεγάλη η οικονομική αυτάρκεια.

Οι δασμοί κάνουν τα εισαγόμενα λιγότερο ανταγωνιστικά ενώ οι επιδοτήσεις βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων καθώς ένα μέρος του κόστους καλύπτεται από τις επιδοτήσεις. Έτσι μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα και στις ξένες αγορές. Πέρα από τους δασμούς και τις επιδοτήσεις, ένα άλλο συνηθισμένο εργαλείο προστατευτισμού είναι το ποσοστό ή όριο εισαγωγών (import quota).

Επίσης η μεγαλύτερη αυτάρκεια είναι μεγαλύτερη ασφάλεια για μια χώρα. Μπορεί οι πολιτικές σχέσεις με τις χώρες που έχει εμπορικές σχέσεις να διαταραχτούν και αυτό να επηρεάσει τις εισαγωγές και τις εξαγωγές αρνητικά. Όσον αφορά τις εισαγωγές, θα προκληθεί μείωση ή έλλειψη προϊόντων και ενδεχομένως να αυξηθούν οι τιμές. Η μείωση των εξαγωγών, αν διαταραχτούν οι σχέσεις με τους εμπορικούς εταίρους, θα προκαλέσει μείωση του ΑΕΠ. Βέβαια και στις δύο περιπτώσεις, αυτά θα συμβούν, μόνο αν δεν βρεθούν άλλες εναλλακτικές για την προμήθεια ή την διάθεση προϊόντων.

Αυτό που πρέπει να εξετάζουμε είναι τι μας συμφέρει και όχι ποια τάση είναι «της μοδός». Μπορεί αυτό που είναι της μοδός να είναι καταστροφικό για την ελληνική οικονομία όπως πράγματι συνέβη με τις ανώμαλες ιδεοληψίες της ΕΕ - ΝΤΠ. Αν αυτό που είναι της μοδός είναι προς το συμφέρον μας, έχει καλώς. Αν όμως είναι καταστροφικό, δεν θα καταστραφούμε για να πηγαίνουμε με την ανώμαλη «μόδα οικονομικών θεωριών» της ΝΤΠ - ΕΕ.

Να κάνω μια παρένθεση. Οι ιδεοληψίες της ΝΤΠ δεν κατέστρεψαν μόνο την Ελλάδα οικονομικά αλλά δημιούργησαν πάρα πολλά προβλήματα και ανωμαλίες σε όλο τον κόσμο και επέφεραν ένα παγκόσμιο νεοταξικό χάος που πρέπει κατεπειγόντως να διορθώσει η Αντί - ΝΤΠ. Οι άνθρωποι της Αντί-ΝΤΠ είναι σοβαροί επιστήμονες, προσεκτικοί και με γνώσεις που λένε την αλήθεια. Οι άλλοι, της ΝΤΠ είναι αεριτζήδες, τσαρλατάνοι που «πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες».

Αναφέρθηκα σε δύο περιπτώσεις, εισαγόμενων ή εγχώριων προϊόντων. Οι εναλλακτικές είναι έξι: 1) εγχώρια εταιρεία παράγει εντός της χώρας 2) ξένη εταιρεία παράγει σε ξένη χώρα και εισάγονται 3) ξένη εταιρεία κάνει επένδυση και παράγει στην χώρα 4) εγχώρια εταιρεία παράγει σε ξένη χώρα και εισάγονται 5) κοινοπραξία εγχώριας και ξένης εταιρείας για παραγωγή εντός της χώρας 6) κοινοπραξία εγχώριας και ξένης εταιρείας για παραγωγή σε ξένη χώρα.

Επιπλέον η αξία ενός προϊόντος μπορεί να προστίθεται σε διάφορες χώρες δηλαδή τμήματα της παραγωγής να γίνονται σε διάφορες χώρες. Συνήθως τα κέρδη της ξένης εταιρείας που παράγει εγχώρια φεύγουν εκτός της χώρας ενώ τα κέρδη της εγχώριας εταιρείας μένουν εντός. Στην περίπτωση της κοινοπραξίας, ένα μέρος των κερδών μένει εντός της χώρας και ένα μέρος φεύγει εκτός.

Βέβαια η ξένη εταιρεία μπορεί να επανεπενδύει τα κέρδη και από την άλλη εγχώριες εταιρείες και εγχώριοι επιχειρηματίες να βγάζουν τα κέρδη τους εκτός της χώρας. Γενικά μια χώρα την συμφέρει, ένα μεγάλο μέρος των προϊόντων που καταναλώνονται να παράγονται εντός και τα κέρδη να παραμένουν εντός της χώρας. Όσο μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής γίνεται εντός της χώρας και όσο μεγαλύτερο μέρος των κερδών μένει εντός, τόσο το καλύτερο.

Το γκρουπ μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερο ποσοστό αυτάρκειας, σε σχέση με τις μεμονωμένες χώρες. Αν τα προϊόντα του γκρουπ δεν είναι ανταγωνιστικά ή μέχρι να γίνουν ανταγωνιστικά, αναγκαστικά θα έχει μεγάλο ποσοστό οικονομικής αυτάρκειας για να πετύχει ικανοποιητικό οικονομικό επίπεδο. Ό,τι έχω αναφέρει για μεμονωμένες χώρες, μπορεί να επεκταθεί και σε γκρουπ χωρών. Να μην τα επαναλαμβάνω.

Όπως και οι χώρες έτσι και τα γκρουπ, πρέπει να βρουν SWEET SPOT (γλυκό σημείο) δηλαδή το ιδανικό ποσοστό αυτάρκειας, σύμφωνα πάντοτε με τις συνθήκες που επικρατούν εντός της χώρας ή εντός του γκρουπ, την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Στο λεπτομερές σχέδιο της Ανατολικής Ευρωπαϊκής Κοινοπολιτείας, υπάρχει πρόβλεψη για μερική εξειδίκευση χωρών εντός του γκρουπ. Σε αντίθεση με την ΕΕ, θα είναι κατά τέτοιο τρόπο οι εμπορικές σχέσεις εντός και εκτός του γκρουπ ώστε όλες οι χώρες να ωφελούνται και όχι άλλες να ωφελούνται και άλλες να ζημιώνονται, όπως συμβαίνει στην ΕΕ.

Υποστήριξα πως από άποψη προστασίας του περιβάλλοντος και διαφύλαξης των φυσικών πόρων, όσο πιο κοντά είναι η κατανάλωση στην παραγωγή, τόσο το καλύτερο. Ένα μέρος της παραγωγής προς κατανάλωση θα γίνεται εντός των χωρών, ένα άλλο τμήμα εντός του γκρουπ και ένα τρίτο ποσοστό θα εισάγεται. Δηλαδή το κοντά, μπορεί να μην είναι πάντοτε εντός της χώρας αλλά εντός του γκρουπ.

Όμως οι εταιρείες που θα παράγουν εντός της χώρας ή του γκρουπ μπορεί να είναι ξένες δηλαδή εκτός χώρας ή εκτός γκρουπ. Επιπλέον μπορεί να είναι κοινοπραξίες (joint ventures) τοπικών (της χώρας ή του γκρουπ) με ξένες εταιρείες. Κατ' αυτό τον τρόπο θα αναπτυχθούν και σχέσεις μεταξύ των γκρουπ. Όλα αυτά και πολλά άλλα θα διευθετηθούν από τους αρμόδιους, όταν δημιουργηθεί το γκρουπ της Ανατολικής Ευρωπαϊκής Κοινοπολιτείας. Το σχέδιο είναι έτοιμο αλλά πιθανώς να υπάρξουν τροποποιήσεις, προσθέσεις και αφαιρέσεις, πριν την επικύρωση και την εφαρμογή του. 

Άρης